Πιθανότητες ανακάλυψης ενός Ζορ

Συνέντευξη του Δρ. Χατζηστάσου στο πόρταλ Energynews.com.cy που αναρτήθηκε στις 26 Ιουλίου, 2017.


Μια δυνητική ανακάλυψη στο βυθοτεμάχιο 11 θα δημιουργούσε νέα δυναμική στην εξερεύνηση της ΑΟΖ της Κύπρου αυξάνοντας το ενδιαφέρον για νέες γεωτρήσεις και επενδύσεις τονίζει, μεταξύ άλλων, σε συνέντευξή του στο Energy News o Δρ Κωνσταντίνος Χατζηστάσσου, Επίκουρος Καθηγητής Μηχανικής, Συντονιστής Προγράμματος Μηχανικής Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Όσον αφορά το μέγεθος των κοιτασμάτων στο τεμάχιο 11 τα οποία ελπίζεται να εντοπιστούν ο κ. Χατζηστάσσου συστήνει υπομονή. Ταυτόχρονα όμως σημειώνει ότι μετά τον εντοπισμό του Ζορ στην ΑΟΖ της Αιγύπτου, οι πιθανότητες μιας καινούργιας ανακάλυψης περιμετρικά του υποθαλάσσιου όρους Ερατοσθένης έχουν αυξηθεί σημαντικά.

Σε άλλο σημείο της συνέντευξής του ο κ. Χατζηστάσσου εκφράζει την εκτίμηση ότι πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα και να δοθούν κίνητρα όσον αφορά την προσέλκυση στην Κύπρο ενεργειακών εταιρειών.

Αναφερόμενος στο θέμα δημιουργίας αγωγού για μεταφορά φυσικού αερίου στην Τουρκία από το Ισραήλ εκτιμά ότι εκ των πραγμάτων μια ενεργειακή σύζευξη μεταξύ των δύο χωρών με προοπτικές εξαγωγών προς την ΕΕ είναι αναμενόμενη.

Αναλυτικά η συνέντευξη του κ. Χατζηστάσσου:
Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι θα αλλάξουν οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της Κυπριακής Δημοκρατίας με την ανεύρεση μεγάλων κοιτασμάτων από τη γεώτρηση στο βυθοτεμάχιο 11 αλλά και αργότερα σε άλλα γειτονικά τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ;
Μια δυνητική ανακάλυψη στο βυθοτεμάχιο 11 θα δημιουργούσε νέα δυναμική στην εξερεύνηση της ΑΟΖ της Κύπρου αυξάνοντας το ενδιαφέρον για νέες γεωτρήσεις και επενδύσεις. Η ώθηση βασίζεται κυρίως τα ανθρακικά πετρώματα της μειόκαινης γεωλογικής εποχής που συναντούνται και σε άλλες περιοχές. Φυσικά πέρα από  το μέγεθος της ανακάλυψης το δεύτερο πιο σημαντικό στοιχείο που θα προκύψει είναι οι συνέργειες που δημιουργούνται για την από κοινού ανάπτυξη πεδίων φυσικού αερίου μεταξύ της  κοινοπραξίας Noble Energy-Shell-Delek, που κατέχει το Αφροδίτη, και της Total-ENI που θα έχουν το κοίτασμα Ονησίφορος. Επιπλέον μεγαλύτερες ποσότητες φυσικού αερίου επιτρέπουν οικονομίες κλίμακας μέσα από κοινές αναπτύξεις αναζωπυρώνουν έτσι το ενδιαφέρον για εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ). Οι μεγάλες δαπάνες κοινών υποδομών όπως ενός χερσαίου τερματικού ή πλωτού σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου μπορούν να ανακατανεμηθούν μεταξύ των εταιρειών. Το ίδιο σκεπτικό επεκτείνεται και για το ρίσκο και την ικανότητα άντλησης των οικονομικών πόρων από τις αγορές. Μέσα από συνέργειες προκύπτουν επιπλέον σημαντικά οφέλη ως προς την τεχνογνωσία που χρειάζονται οι υποδομές. Για παράδειγμα, η Total έχει τεράστια εμπειρία στην υγροποίηση και στις πωλήσεις ΥΦΑ ̇ εμπειρία την οποία δεν διαθέτει η κοινοπραξία Noble Energy. Μια άλλη πτυχή μιας καινούργιας ανακάλυψης είναι η γεωπολιτική αναβάθμιση της Κύπρου τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Εν κατακλείδι, τα οικονομικά οφέλη από την αξία του φυσικού αερίου που θα προκύψουν για την Κύπρο θα είναι σημαντικά. Το ίδιο ισχύει και για τις ευκαιρίες εργοδότησης.

Ποιες εναλλακτικές λύσεις για αξιοποίηση των κοιτασμάτων στην ΑΟΖ πιστεύετε ότι υπάρχουν σε περίπτωση, που τα κοιτάσματα τα οποία θα εντοπιστούν να μην είναι αυτά που ευχόμαστε να είναι, δηλαδή μεγάλα.
Προς το παρών συστήνεται υπομονή. Θα αναμένουμε τα ευρήματα της γεώτρησης Ονησίφορος Δυτικά 1 στους επόμενους 2 με 3 μήνες. Ειδικότερα μετά τον εντοπισμό του Ζορ στην ΑΟΖ της Αιγύπτου, οι πιθανότητες μιας καινούργιας ανακάλυψης περιμετρικά του υποθαλάσσιου όρους Ερατοσθένης έχουν αυξηθεί σημαντικά. Όπως γνωρίζουμε πολύ καλά όμως, αν δεν ορύξουμε γεώτρηση δεν θα γνωρίζουμε την ύπαρξη ή όχι υδρογονανθράκων. Σε περίπτωση που η γεώτρηση δεν επαληθεύσει τις εκτιμήσεις για κάποια σημαντική ανακάλυψη αυτό δεν θα σημάνει και το τέλος της εξερεύνησης της ΑΟΖ. Να θυμίζουμε στην Βόρεια Θάλασσα πριν από τον εντοπισμό του πεδίου πετρελαίου Ekofisk το 1969, από την Phillips Petroleum, είχαν προηγηθεί 32 άγονες γεωτρήσεις (dry wells). Επίσης να επισημάνουμε ότι καμιά γεώτρηση δεν θεωρείται αποτυχημένη. Ακόμα και αν δεν εντοπιστούν οι επιθυμητές ποσότητες, οι μετρήσεις διαγραφιών (logs), τα θρύμματα (cutting) και οι πυρήνες (cores) αποτελούν σημαντικά στοιχεία που ενημερώνουν και καλιμπράρουν τα γεωλογικά μοντέλα και τα γεωφυσικά δεδομένα. Απώτερος σκοπός είναι η μείωση του ρίσκου αποτυχίας στις επόμενες γεωτρήσεις. Ενδεικτικά να αναμένουμε ότι θα ορυχθούν 12 γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ στα επόμενα 3 έτη. Ευελπιστούμε ότι οι εξερευνητικές προσπάθειες θα αποσαφηνίσουν το δυναμικό της περιοχής. Αισιοδοξούμε σε περισσότερες ανακαλύψεις.

Έχουν γίνει αρκετά όσον αφορά τις υποδομές στην Κύπρο σε σχέση με τη δραστηριοποίηση εταιρειών στην κυπριακή ΑΟΖ για έρευνες και εξόρυξη υδρογονανθράκων;
Έχουν λάβει χώρα μερικές πρωτοβουλίες όσον αφόρα την προσέλκυση ενεργειακών εταιρειών και εταιρειών που παρέχουν υποστηρικτικές υπηρεσίες (oilfield service companies) στην Κύπρο. Παραμένουν όμως να γίνουν πολλά ακόμα ώστε να προσελκύσουμε και να δώσουμε κίνητρα παραμονής σε τέτοιους οργανισμούς στο νησί. Αυτή την στιγμή δραστηριοποιούνται η Halliburton, η Schulmberger και μερικές άλλες εταιρείες. Δυστυχώς η αντιμετώπιση μερικών εταιρειών και η μετακίνηση του σταθμού επεξεργασίας γεωτρητικής λάσπης από την Λάρνακα δεν άφησαν και τις καλύτερες εντυπώσεις. Το επίμαχο θέμα είναι η εξεύρεση ενός μόνιμου χώρου που να μπορούν οι εταιρείες αυτές να στεγαστούν και να λειτουργούν απρόσκοπτα τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Μέχρι στιγμής τα πλεονεκτήματα της Κύπρου όπως οι καλές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες που επιτρέπει στις εταιρείες να εξυπηρετούν τις χώρες της Ανατολικής Μεσόγειου δεν έχουν ακόμα αξιοποιηθεί.

Οι εταιρείες αυτές μπορούν να παρέχουν θέσεις εργασίας, να προσθέσουν επιπρόσθετη αξία στις προσπάθειες εντοπισμού και αξιοποίησης πετρελαίου και να παρέχουν εκπαίδευση σε Κύπριους επιστήμονες και μηχανικούς. Αυτή την στιγμή υπάρχει μια πρωτοβουλία από την κυβέρνηση για την ανεύρεση χώρου στέγασης αυτών των εταιρειών κοντά στο λιμάνι Λεμεσού. Η παροχή κινήτρων και η απρόσκοπτη πρόσβαση των εταιρειών αυτών στην θάλασσα θα δώσει ώθηση στην δραστηριοποίηση τους. Αρκεί κανείς να μελετήσει τα παραδείγματα του Aberdeen στην Σκωτία, του Stavanger στην Νορβηγία και του Houston στο Τέξας των ΗΠΑ. Όπως και σε άλλες χώρες Πανεπιστήμια έχουν αρχίσει και στην Κύπρο, όπως το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, να συνεργάζονται με αυτές τις εταιρείες για την ανάπτυξη καινούργιων υπηρεσιών και την επίλυση των τεχνικών προβλημάτων που άπτονται της πετροβιομηχανίας.

«Δεν έχουν αποσαφηνιστεί οι τεχνικές, εμπορικές και οικονομικές πτυχές του East Med»
Είναι τεχνικά αλλά κυρίως οικονομικά βιώσιμος ο αγωγός
East Med σύμφωνα και με τις τιμές που προσφέρονται στην Ευρώπη για αγορά φυσικού αερίου;
Για την ακρίβεια ακόμα δεν έχουν αποσαφηνιστεί οι τεχνικές, εμπορικές και οικονομικές πτυχές του έργου. Ο αγωγός East Med είναι ένα μεγαλεπήβολο έργο που περιλαμβάνει υπεράκτιο αγωγό μήκους 1,300 km που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο Κύπρου και Ισραήλ στην Ιταλία μέσω Κρήτης και Ελλάδας. Το χερσαίο σκέλος στην ηπειρωτική Ελλάδα θα είναι μήκους 600 km. Θα ήταν χρήσιμο όμως να τονίσουμε ότι τέτοια έργα χρειάζονται αρκετά χρόνια συζητήσεων και διαπραγματεύσεων μέχρι να ωριμάσουν. Στο παρών στάδιο βρίσκεται σε εξέλιξη η μελέτη (pre-FEED) την IGI Poseidon που αποσκοπεί να εκτιμήσει τις τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους. Η προκαταρτική εκτίμηση αναφέρεται σε κόστος της τάξης των €5 δις για το υποθαλάσσιο σκέλος και €6 δις για το χερσαίο μέρος. Οι τεχνικές προκλήσεις φυσικά άπτονται του μεγάλου βάθους νερού που σε μερικές περιπτώσεις αγγίζει τα 2.5 km και το ανάγλυφο του βυθού ειδικότερα μεταξύ Κύπρου και Κρήτης. Αν και τεχνικά είναι εφικτό ένα τέτοιο έργο θα χρειαστεί λεπτομερής χαρτογράφηση του βυθού και μετριασμός των γεωκινδύνων που ενδέχεται να προκύψουν.

Από οικονομικής άποψης αξίζει να σημειωθεί ότι τα €5 δις πρόκειται μάλλον για πολύ συντηρητική εκτίμηση. Δεδομένου του μεγάλου βάθους νερού το πραγματικό κόστος ενδεχομένως να ξεπεράσει τα €10 δις. Επιπλέον η χαμηλή τιμή του πετρελαίου και κατ’επέκταση του φυσικού αέριου γύρω στα $5/ΜΜbtu περιπλέκει ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Λαμβάνοντας υπόψη τον ανταγωνισμό από το Ρωσικό φυσικό αέριο και το ΥΦΑ, τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο. Η πολιτική υποστήριξη του αγωγού από την Κύπρο, το Ισραήλ, την Ελλάδα, την ΕΕ και την Ιταλία αποτελούν σίγουρα μια ισχυρή βάση για την πραγματοποίηση του έργου.

Πως σχολιάζετε την πρόθεση του Ισραήλ και της Τουρκίας για μεταξύ τους σύνδεση με αγωγό για μεταφορά των ισραηλινών κοιτασμάτων στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας;
Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι το Ισραήλ το έχει διαμηνύσει πολλές φορές επισήμως ότι επείγεται να αναπτύξει το Λεβιάθαν πρωτίστως για την ικανοποίηση των δικών του ενεργειακών αναγκών και παράλληλα για εξαγωγές. Αν αναλογιστεί κάνεις το μεγάλο κόστους ανάπτυξης του πεδίου, που εκτιμάται στα $6.5 δις, η κοινοπραξία Noble Energy που θα το αναπτύξει αναζητά απεγνωσμένα αγοραστές. Ταυτόχρονα από την άλλη πλευρά της Μεσογείου η Τουρκία, που είναι ενεργειακά «φτωχό» κράτος με περιορισμένους ενεργειακούς πόρους και ραγδαία αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες, προσπαθεί απεγνωσμένα να διαφοροποιήσει τις ενεργειακές της πηγές. Εκ των πραγμάτων μια ενεργειακή σύζευξη μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας με προοπτικές εξαγωγών προς την ΕΕ είναι αναμενόμενη. Το σενάριο εξαγωγών φυσικού αερίου από το Λεβιάθαν για τις ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας φαίνεται να κερδίζει περισσότερο έδαφος από πλευράς Ισραήλ παρά την ιδιότητα της Τουρκίας ως διαμετακομιστικός σταθμός φυσικού αερίου προς την ΕΕ. Πρώτον δεν υπάρχουν ακόμα οι υποδομές αγωγών από Τουρκία προς ΕΕ και δεύτερον είναι δύσκολο για το Ισραήλ να «εμπιστευτεί» το φυσικό του αέριο στην Τουρκία.

Αν και η Κύπρος επί της ουσίας δεν μπορεί να μπλοκάρει ένα αγωγό Ισραήλ-Τουρκίας να θυμίσουμε ότι η Τουρκία δεν μπορεί να επικαλεστεί την συνθήκη για το δίκαιο της θάλασσας, αφού δεν την έχει επικυρώσει ακόμα, για την πόντιση του αγωγού. Επιπλέον η Κύπρος μπορεί να προβάλει πολλά «εμπόδια» στην κατασκευή ενός τέτοιου αγωγού που να καταστήσει την δημιουργία του σχεδόν ανέφικτη. Η από κοινού συνεργασία μεταξύ Ισραήλ-Κύπρου και Τουρκίας θα είναι αμοιβαία πιο ωφέλιμη.


Διαβάστε επίσης:
• Μεγιστοποιώντας τα Οφέλη του Τρίτου Γύρου Αδειοδότησης

Αποτυπώνοντας το Μέλλον των Υδρογονανθράκων

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *