Μεγιστοποιώντας τα Οφέλη του Τρίτου Γύρου Αδειοδότησης
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Σημερινή στις 14 Αυγούστου, 2016.
Του Δρ Κωνσταντίνου Χατζηστάσου*
Λαμβάνοντας υπόψη την ιστορικά χαμηλή τιμή του αργού πετρελαίου το ενδιαφέρον πρωτοκλασάτων ενεργειακών μνηστήρων όπως των Exxon-Mobil, Statoil, και Qatar Petroleum στον Τρίτο Γύρο Αδειοδότησης μόνο ευφορία μπορεί να προκαλέσει. Αν και τολμηρό το τάιμινγκ της προκήρυξης, εντούτοις απαιτείται μεγάλη προσοχή για την μέγιστη δυνατή αξιοποίηση του ενδιαφέροντος. Καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία του διαγωνισμού αποτέλεσε η ανακάλυψη του υπέρ-γιγαντιαίου πεδίου φυσικού αέριου Ζορ και η συγγενική γεωλογική δομή, δηλαδή τα ανθρακικά πετρώματα, των εν λόγω βυθοτεμαχίων μας με το Ζορ. Το επίμαχο θέμα παραμένει η κατάταξη των προτάσεων που κατέθεσαν οι εταιρείες καθώς και η πολιτική απόφαση χορήγησης αδειών.
Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί η επιλογή της ομάδας που θα αξιολογήσει τις προτάσεις. Αν και θα ανέμενε κανείς η ταξινόμηση των αιτήσεων να γίνει από μια (ή περισσότερες) εξειδικευμένες ομάδες εμπειρογνωμόνων της πετροβιομηχανίας εντούτοις οι προτάσεις των ExxonMobil, Statoil, Total και ΕΝΙ θα τύχουν της κρίσης μεταξύ άλλων των Υπουργείων Γεωργίας και Εξωτερικών. Φυσικά η Κρατική Εταιρεία Υδρογονανθράκων θα συνεισφέρει μαζί με το Υπουργείο Ενέργειας και τους συμβούλους του κράτους. Δεδομένου των ιδιαιτεροτήτων της βιομηχανίας πετρελαίου η Κύπρος πρέπει να επενδύσει στην δημιουργία μιας ενιαίας υπηρεσίας που να χειρίζεται αποκλειστικά τα τόσο εξειδικευμένα θέματα.
Μετά την δημιουργία της Κρατικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΚΡΕΤΥΚ), το 2012, στις αρχές του 2014 ανέλαβε τα ηνία η νέα Εταιρεία Υδρογονανθράκων Κύπρου (ΕΥΚ). Το ζητούμενο δεν είναι η κάθε εκλεγμένη κυβέρνηση να δημιουργεί την δική της Κρατική Εταιρεία Πετρελαίου αλλά η ύπαρξη ενός κοινώς αποδεκτού οργανισμού κατάλληλα στελεχωμένου και εξοπλισμένου ώστε να μπορεί να αναπτύξει και να διατηρήσει την τεχνογνωσία. Αν και εξωτερικοί σύμβουλοι μπορούν να συνεισφέρουν, σημασία όμως έχει να μπορούμε να στηρικτούμε στις δικές μας δυνάμεις.
Αξιοσημείωτο επίσης παραμένει το γεγονός ότι η Κρατική Εταιρεία Πετρελαίου (ή κάποια άλλη κρατική εταιρεία) δεν συμμετέχει στην διεκδίκηση κάποιου βυθοτεμαχίου. Μια τέτοια πρόνοια μπορούσε να συμπεριληφθεί στους όρους του διαγωνισμού. Γιατί όμως να θέλουμε να συμμετέχει έστω και με ένα μικρό ποσοστό μια κρατική εταιρεία σε μια κοινοπραξία που θα αναλάβει την εξερεύνηση και κατόπιν την ανάπτυξη κάποιου πεδίου φυσικού αερίου (ή πετρελαίου) στην Κυπριακή ΑΟΖ;
Αρκεί κανείς να μελετήσει την εμπειρία της Νορβηγίας στην Βόρεια Θάλασσα την δεκαετία του 1970. Δεν αρκεί απλά να ζητάμε την βοήθεια ξένων εταιρειών για την εξερεύνηση της Κυπριακής ΑΟΖ αν δεν θέτουμε εξ αρχής τα θεμέλια για την μεγιστοποίηση του οφέλους για την Κύπρο. Για παράδειγμα η Νορβηγία μέσα από μια σειρά κινήτρων (και αντικινήτρων) ενθάρρυνε τις τοπικές εταιρείες συμπεριλαμβανομένου και της Statoil να εμπλακούν στις αναπτύξεις.
Υπάρχει βέβαια και η ανησυχία από πού θα αντληθούν οι οικονομικοί πόροι ώστε μια τέτοια εταιρεία να συμμετέχει σε τόσο δαπανηρές δραστηριότητες. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι η κοινοπραξία ENI-Kogas μέχρι τώρα επένδυσε πέρα του μισού δισεκατομμυρίου δολαρίων στην Κυπριακή ΑΟΖ. Μια σκέψη είναι τα χρήματα στα αρχικά στάδια να καταβληθούν από τις υπόλοιπες εταιρείες μιας κοινοπραξίας και κατόπιν η κρατική εταιρεία να τα εξοφλήσει είτε από την πώληση φυσικού αερίου είτε από άλλα έσοδα π.χ., μπόνους υπογραφών.
Αναλογιζόμενου του ενδιαφέροντος των εταιρειών που επέλεξαν να υποβάλουν αιτήσεις δυο θέματα προέχουν. Το ενδιαφέρον της ExxonMobil-QP για το τεμάχιο 10 και η επαναδιεκδίκιση του ίδιου θαλασσοτεμαχίου από την TOTAL (αυτή την φορά με την ΕΝΙ) παράλληλά με την παρουσία της Statoil. Σημαντικό στοιχείο της πολιτικής πλέον απόφασης είναι η ποικιλομορφία των συμμετοχών στην ΑΟΖ και όχι παίχτες με δεσπόζουσα θέση.
Ευελπιστούμε μια γοργή ανάκαμψη στις τιμές του πετρελαίου θα αποτελέσει τον ούριο άνεμο στην εξερεύνηση της ΑΟΖ και μια καινούργια νότα αισιοδοξίας στον τόπο μας. Αυτό που μας υπολείπεται είναι ένα πεδίο μεγέθους Ζορ (όχι άλλα Ζόρια).
*Επίκουρος Καθηγητής Μηχανικής, Συντονιστής Προγράμματος Μηχανικής Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου, Παν. Λευκωσίας.
Διαβάστε επίσης: